خداوند؛ گیرنده صدقات

خداوند در قرآن می فرماید:«آیا نمی دانستند که فقط خداوند است که توبه را از بندگان می پذیرد و صدقات را می گیرد. به درستی که خداوند، توبه پذیر و مهربان است.» همچنین در روایات فراوانی آمده است که صدقه، به طور مستقیم در دست خداوند قرار می گیرد. امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید: «چیزی نیست مگر اینکه خداوند برای دریافتن و ثبت آن، مَلِکی را مأمور کرد، جز صدقه که مستقیم در دست خداوند قرار می گیرد.» این امر افزون بر اینکه سبب تشویق صدقه دهنده است، به او تذکر می دهد آن کس که صدقه را دریافت می کند، خداوند است، نه فقیر. پس بر فقیر منت نگذارید و ارزش کار خود را از بین نبرید. با این نگرش که در واقع، خدا، گیرنده صدقات است، فرد، صدقه را با حالت فروتنی و ادب می پردازد. این عمل، درخت نیکوکاری و توجه به دیگران را در وجود او آبیاری می کند، از فاصله های طبقاتی می کاهد و سبب پیشرفت جامعه اسلامی می شود.

انفاق امروز، پس اندازی برای فردا

«ای کسانی که ایمان آورده اید! از آنچه به شما روزی داده ایم، انفاق کنید، پیش از آنکه روزی فرا رسد که در آن نه خرید و فروشی است و نه دوستی و نه شفاعت.» در این آیه، خداوند به انفاق اشاره می کند که یکی از وظایف مهم مسلمانان است و سبب ریشه کنی فقر در جامعه و برقراری عدالت اجتماعی و اقتصادی می شود، اشاره می کند. این آیه، مفهوم گسترده ای دارد و انفاق های مالی واجب و مستحب و انفاق های معنوی، مانند دانش گستری را دربرمی گیرد.

بخش دوم آیه که می فرماید: «امروز که توانایی دارید انفاق کنید، پیش از آنکه روزی فرارسد که نه خرید و فروشی در آن است و نه دوستی و شفاعتی»، اشاره به این است که راه های نجات این دنیایی، هیچ کدام در جهان آخرت وجود ندارد. نه توان داد و ستدی هست که سعادت و نجات از عذاب را برای خود بخرید و نه دوستی های مادی این جهان که با سرمایه های خود به دست می آورید، به کارتان می آید. بنابراین، تنها انفاق و نیکوکاری امروز، پس اندازی برای فردای آخرت است.

خوشنودی بنده ی خدا

خوشحال کردن بنده ی خدا از اموری ست که به مومنان بسیار سفارش شده است و احادیث بسیاری در این باره به ما امرشده تا به عمل آنها را به کار ببندیم.
پیامبرگرامی اسلام(ص) می فرماید:
هر که مومنی را شاد کند، مرا شاد کرده و هر که مرا شاد کند، خدا را شاد کرده.
همچنین امیرالمومنین (ع) خطاب به کمیل در حکمت 257 نهج البلاغه می فرماید:
ای کمیل! خانواده ات را فرمان ده که روزها به دست آوردن بزرگواری و شب ها در رفع نیاز خفتگان بکوشند.

سوگند به خدایی که هر صدایی را می شنود! هر کس دلی را شاد کند خداوند از آن شادی لطفی برای او قرار دهد که به هنگام مصیبت چون آب زلالی بر او باریدن گرفته و تلخی مصیبت را بزداید.

با توجه به احادیث هر چه در توان ما هست چه اندک چه اکثر، در راه کمک کردن به بندگان خدا تقدیم کنیم.

پدری را کمک کنیم مادری را یاری رسانیم ،دختری جهاز ندارد، پسری قدرت مالی برای تشکیل خانواده ندارد، با کمک کردن دلها را شاد کنیم که به فرموده رسول گرامی، خدا را شاد کرده ایم...

در کمک کردن حتما مالی نمی تواند باشد برخی ها اسیر زیورآلات و موانع دنیوی برای تشکیل خانواده هستند با آسان نشان دادن بهترین کمک برای آن پدر ویا مادر کرده ایم...

از آنچه دوست دارید، بگذرید تا به نیکی برسید

«هرگز به نیکی نمی رسید تا از آنچه خود دوست دارید، انفاق کنید و هر چه انفاق کنید، حتما خدواند بدان داناست.» رسیدن به مقام نیکوکاران واقعی، شرایط بسیاری دارد. یکی از آنها، انفاق کردن از اموالی است که انسان به آن علاقه دارد. عشق و علاقه واقعی به خدا و احترام به اصول انسانی و اخلاق آن گاه روشن می شود که انسان بر سر دوراهی قرار می گیرد: در یک طرف، مال و ثروت یا مقام و منصبی است که مورد علاقه شدید اوست و در طرف دیگر، خدا، انسانیت و نیکوکاری قرار دارد. اینجاست که انسان با انتخاب راه نیکی و نیکوکاری، عشق و علاقه حقیقی خود را به خداوند اثبات می کند. بعضی افراد عادت کرده اند وسایل و اموال دست دوم یا دست چندم خود را انفاق می کنند. این انفاق ها، نه موجب تربیت معنوی و پرورش روحی انسان می شود و نه سودی به حال نیازمندان دارد، بلکه در برخی موارد، اهانت به آنها و تحقیر ایشان نیز شمرده می شود. پس سزاست در انفاق که گیرنده حقیقی آن خداوند است و طرف دیگر آن، تهی دستان هستند، دقت کنیم تا موجب توهین و تحقیر نیازمندان نشویم و به ورطه گناهی ناخواسته نیفتیم.

دست گیر...

صد سال ره مسجد و میخانه بگیری
عمرت به هدر رفته اگر دست نگیری

بشنو از پیر خرابات تو این پند
هر دست که دادی به همان دست بگیری

انفاق و نیکوکاری در آثار سعدی...

شاعران پارسی زبان با الهام از پیام های آسمانی قرآن کریم و رهنمودهای پیامبران و امامان معصوم (علیهم السّلام)، احسان، نیکی و داد و دهش را یکی از مضامین شعر و سخن خود قرار داده اند. در این میان، سعدی شیرازی، با تیزبینی خود، شعرهای زیبا و دل‌نشینی در فضیلت احسان و نیکوکاری سروده است:

اگر نیکی کردید، به خودتان نیکی می کنید و اگر بدی کردید، به خودتان بدی کرده اید:

اگر بد کنی، چشم نیکی مدار                  که هرگز نیارد گز، انگور بار

نپندارم ای در خزانِ، کِشته جو                 که گندم ستانی به وقت درو

نعمت و مال ماندنی نیست. بنابراین، اکنون که توان داریم، باید با نیکی و احسان، پاداش آخرت را برای خود فراهم کنیم:

کسی کوی دولت ز دنیا ببُرد       که با خود نصیبی به عقبا ببرد

درون فروماندگان شاد کن           ز روز فروماندگی یاد کن

نه خواهنده‌ای بر در دیگران          به شکرانه، خواهنده از در مران

آدمی باید هنگام توانگری، به فریاد دیگران برسد تا به روز درماندگی، فریادرسی داشته باشد:

تو هرگز رسیدی به فریاد کس              که می خواهی امروز فریادرس؟

که بر جان ریشت نهد مرهمی؟           که دل ها ز ریشت نبالد همی

سعدی درباره نوع دوستی، نیکی و احسان به یتیمان چه زیبا سروده است:

چو بینی یتیمی سر افکنده پیش         مده بوسه بر روی فرزند خویش

یتیم ار بگرید، که نازش خرد؟                 و گر خشم گیرد، که بارش برد؟

به رحمت بکن آبش از دیده، پاک          به شفقت بیفشانش از چهره، خاک

اگر سایه ای خود برفت از سرش          تو در سایه خویشتن، پَروَرش

کمک به محرومان؛ عمل بهشتی

کمک به محرومان و نیکوکاری، پیام جاودانه همه ادیان الهی است.در این میان، دین اسلام، تنها مکتبی است که به شکلی کاملاً متعادل بر کمک به محرومان و مستضعفان تأکید دارد. خداوند در قرآن کریم با سفارش مؤمنان به عدل و احسان می فرماید: «همانا خداوند، آفریدگان را به عدل و احسان فرمان می دهد.» کمک به محرومان در سخنان پیشوایان معصوم نیز وظیفه ای انسانی و دینی دانسته شده است. امام علی علیه السلام ، نشست و برخاست با فقیران را موجب افزایش روحیه شکرگزاری در انسان می داند و می فرماید: «هم نشین نیازمندان باش تا شکرت افزون گردد.»

در زندگی امامان، توجه به اصل اخلاقی گره گشایی و دست گیری از محرومان فراوان به چشم می خورد و آن بزرگواران با دست گشوده، به بینوایان و نیازمندان بذل و بخشش می کردند. رسول گرامی اسلام فرموده است: «نیازمندان را دوست بدارید، با آنان هم نشین شوید و به یاری شان بشتابید».

از دیدگاه اسلام، فقر، چهره ای بس زشت و ناخوشایند دارد؛ زیرا زمینه ساز بسیاری از ناهنجاری های فردی و اجتماعی است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «نزدیک است که فقر به کفر انجامد.» بنابراین، کمک به محرومان و نیازمندان، کاری پسندیده و بهشتی است؛ زیرا انسانی را که در پرت گاه کفر قرار می گیرد، نجات می دهد و او را از خواری در برابر ثروتمندان که به آبرو و دین وی آسیب می زند، بازمی دارد و سبب ایجاد روحیه نشاط و شادابی و حفظ کرامت و آبروی انسانی او می شود.